Page 271 - Qamus Qutaek Dayak Ngaju
P. 271

KAMUS QUTAK DAYAK NGAJU




                                                                                                                   84.
       165). A  N  G  K  I  N  G    ( kuan galang )      =  K E L I N G K I N G.   166). A N G Q I R  (kuan galang)  =  CANGKIR ; Satu set cangkir bertelinga jumlah enam + satu teko.
              1. A n g k i n g   eweh?                        =  Kelingking  siapa?         1.  A n g q i r    e i n ?                        =  C a n g k i r   apa?
              2. A n g k i n g   a k u e                       =  Kelingking  s a y a                   ( Orang ke S a t u  ).           2.  Angqir  a k u e                  =  Cangkir  s a y a                         ( Orang ke S a t u ).
              3. A n g k i n g   i k a w                       =   Kelingking k a m u                 ( Orang ke D  u  a  ).         3.  Angqir  i k a w                  =  Cangkir  k a m u                       ( Orang ke D  u  a ).
              4. A n g k i n g   i  y  e                            =   Kelingking d  i  a                     ( Orang ke T i g a  ).          4.  Angqir  i  y  e                =  Cangkir  d  i  a                           ( Orang ke T i g a ).
       Kuan galang mandinue solakan tuntang ahian  =  Kata dasar mandapat awalan dan ahiran :   Kuan galang mandinue solakan tuntang ahian  =  Kata dasar mendapat awalan dan ahiran :
       1.   Ati lime tunjuq qalonen, pangka qurik angking, anies, bentuq, panunjueq, endoeq quan akue! =   1.   Ati ijhe xet angqir teh xeyaenah jahawen joah tuntang xajoah teqo harimanxie bara akue, oqay? =
             Ada lima jari manusia, paling kecil kelingking; manis; tengah; telunjuk. jempol kata saya!         Ada satu set cangkir teh jumlahnya enam buah dan sebuah teko informasi dari saya, oke?
       2.   Bara tunjuq angking  pangka qurik dalaes qantunjuq endoq jeie pangqa haeie baqaqa’i quan ikaw?=   2.   Bara queh qeton mandinue ijhe xet angqir teh andue manyarungan ajae bara mamilie quan ikaw? =
             Dari jari kelingking paling kecil sampai ketelunjuk jempol yang paling besar begitu kata kamu?         Dari mana anda mendapat satu set cangkir teh untuk menjamu tamu dari membeli kata kamu?
       3.   Caehahan iesaeng tunjuq angking jeie pangka qurik aqat rima ienthue oloen jeie qurik quan i y e?=   3.   Caehahan oloen mahapae ijhe xet angqir teh atonam qawawoetan andue ajae baqaqa’i quan i y e!=
             Ungkapan tentang jari kelingking yang paling kecl sama arti dengan orang yang kecil kata d i a?         Ungkapan orang memakai satu set cangkir teh adalah kehormatan untuk tamu begitu kata d i a!
       4.   Dalaes tueieuh magun angking’ah qembang aewie tarhapit xapanae manandar vamari quan akue!=   4.   Dalaes tueieuh jahaey2 ati qaturoen humae-tejan maienaei ijhe xet angqir, teqo quan akue! =
             Sampai sekarang kelingkingnya bengkak oleh terjepit sewaktu menggeser lemari kata saya!         Sampai sekarang jarang2 ada keluarga rumah-tangga menyimpan satu set cangkir, teko kata saya!
       5.   Eweih jeie tunjuek angking’ah putut aewie tahapit maxin tuntang aeraah putut qeya quan ikaw? =   5.   Eweih jeie ati qaturoen  humae-tejaen maienaei angqir teh ijhe xet tuntang teqo’ah quan ikaw? =
             Siapa yang jari kelingkingnya buntung oleh terjepit mesin dan namanya buntung juga kata kamu?         Siapa yang ada keluarga rumah-tangga menyimpan cangkir teh satu set dan tekonya kata kamu?
       6.   Freiq, amoen jatun-ati tunjuq angking artinya manjarie qiciet andue xapempah belum quan i y e? =   6.   Faetoeq ma’ungan ajae qawawoetan mahapae angqir teh, teqo ijhe xet xaqilen hadational quan i y e
             Afkir, kalau tidak ada jari kelingking artinya manjadi cacat untuk seumur hidup kata d i a?         = Standar menjamu tamu kehormatan memakai cangkir teh, teko satu xet sebagai tradisi kata d i a!
       7.   Ganaen jatun-ati tunjuq angking manjari diyae sampuraqa andue seyaenah baqaqa’i quan akue? =   7.   Gaue apai tueieuh, lonaet tutue amoen ati angqir teh ijhe xet iehapae manyarungan ajae quan akue?
             Karena tidak ada jari kelingking manjadi tidak sempurna untuk jumlahnya begitu kata saya?         = Cari masa sekarang, langka betul kalau ada cangkir teh satu set dipakai menjamu tamu kata saya?
       8.   Haranan tunjuq angking’ah putut aewie parungqit xamah ieyueh primeles mahining quan ikaw? =   8.   Hapae angqir tuntang teqo teh tuehqah manyarungan ajae itah ieyueh bangat lu’a bahuet quan ikaw
             Sebab jari kelingkingnya buntung oleh penyakit lepra sungguh prihatin mendengar kata kamu?         = Pakai cangkir dan teko teh inikah menjamu tamu kita sungguh luar biasa kata kamu.
       9.   Iete’i einkah jeie ma’ampakan tunjuq angking qeton qembang te’i aewie himang invaqxi quan i y e.   9.   Ienae halap2 angqir tuntang teqo teh itah aewie lius iehapae andue andaw rahiyaen quan i y e? =
             Lihat apakah yang membuat jari kelingking anda bengkak itu oleh luka infeksi kata d i a.         Simpan baik2 cangkir dan teko teh kita oleh akan dipakai untuk hari kemudian kata d i a?
       10. Jajaelaen qembang tunjuq angking’ah aewie himang jeie qurik manjari invaqxi panqieroeiq akue?=   10. Jialoeh ati angqir pinding, teqo teh ijhe xet, lagaian qeton metuh tueh bangat hanjaq quan akue? =
             Ber’angsur2 bengkak jari kelingkingnya oleh luka kecil menjadi infeksi pendapat saya?         Kecuali ada cangkir telinga, teko teh satu set, pikiran anda saat ini sangat senang kata saya?
       11. Kueh maqu maiete’i tunjuq angking qeton jeie qembang andue ein xaambil nampaliyaw quan ikaw.   11. Kueh ampi tuntang pangun angqir teh tuntang teko’ah aewie dalaes andaw tueh ikaw hindai maiete
             Mana mau melihat jari kelingking anda yang bengkak untuk apa sambil menoleh kata kamu.         Mana rupa dan bentuk cangkir teh dan tekonya oleh sampai hari i n i kamu belum melihat.
       12. Lius ma’ambakan tunjuq angking qeton jeie qembang buhaw qanhumae-haban baqaqa’i quan i y e.    12. Laku ientue umay qeton indok andue ajae te’i mahapae angqir tuntang teqo teh xet quan i y e! =
             Akan mengobati jari kelingking anda yang bengkak pergi kerumah-sakit begitu kata d i a.         Minta dengan mamah anda agar untuk tamu itu memakai cangkir dan teko teh xet kata d i a!
       13. Mambatang tunjuq angking qeton jadie qembang uxaeh andue in’amba’i riqaes quan akue! =    13. Maenyaw angqir tuntang teqo teh luwah2 indoq diyae tarjarie mahuntip ganaen trampuq quan akue
             Penting jari kelingking anda sudah bengkak perlu untuk diobati segera kata saya!         = Mencuci cangkir dan teko teh itu pelan2 agar tidak terjadi rompal karena frontal kata saya.
       14. Nateiq2 tunjuq angking qeton olih haban qeya aewie in’herang parungqit lolang quan ikaw? =    14. Nahaep amoen mihup anum teh mahapae angqir  tuntang anum bara teqo baqaqa’i quan ikaw! =
             Kadang2 jari kelingking anda bisa sakit juga oleh diserang penyakit tulang kata kamu?         Mantap kalau minum air teh memakai cangkir dan air dari teko begitu kata kamu!
       15. Olihqah tunjuq angking qeton in’nequek2 buanan-yaq; buanan-yeg; buanan-yoq; quan i y e? =    15. Oloen te’i mihup teh mahapae angqir pinding jeie anum teh intuxuh bara teqo hagaguan bara i y e=
             Bisakah jari kelingking anda di’tekuk2 bagian-yag; bagian-yeg; bagian-yoq; kata d i a?         Orang itu minum teh memakai cangkir telinga teh yang air teh dituang dari teko pelayan dari d i a.
       16. Punaeqah tunjuq angking qeton jadie qeleih xahalapah itah ruq qanhumae-haban panqieroeiq akue   16. Punae, qeton puejie maite’i angqir teh ije xet tuntang teqo aieng Indang Fernan Dadie quan akue? =
             = Yakinkah jari kelingking anda sudah sembuh sebaiknya kita cek kerumah-sakit pendapat saya.         Yakin, anda pernah melihat cangkir teh satu set dan tekon milik Nyonya Fernan Dadie kata saya?
       17. Qasaeq tunjuq angking’ah diyae barjaelxie ienthue halap xaqilaw jeie iekqas baqaqa’i quan ikaw?=    17. Qoaentas, ampi, pangun’ah angqir pinding teh bangat uxang ganaen bara bahula balanda quan ikaw
             Akibat jari kelingkingnya tidak berfungsi dengan baik seperti yang normal begitu kata kamu?         Kualitas, rupa, bentuknya cangkir telinga teh sangat antik karena dari zaman belanda kata kamu.
       18. Raju tunjuq angking qeton manampara haban bara bihin peyae quan i y e maieseiq bar’timbal2? =    18. Ratai, maiesei qeton einkah puejie mihup mahapae angqir pinding teh hindai puejiekan quan i y e.
             Lalu jari kelingking anda mulai sakit dari sejak kapan kata d i a menanya ber’ulang2?         = Coba, menanya anda apakah pernah minum memakai cangkir telinga teh belum pernah kata d i a.
       19. Sareah tunjuq angking’ah qurik manxasanggaqan ienthue tunjuq jeie beqe haeieah quan akue? =    19. Sadadia’ah qeton puejie mihup anum teh mahapae angqir pinding panqieroeiq bara akue! =
             Memang jari kelingkingnya kecil menyesuaikan dengan jari yang lain besarnya kata saya?         Setidaknya anda pernah minum air teh memakai cangkir telinga pendapat dari saya!
       20. Tangkan, xauraes oloen ati tunjuq angking’ah axieng2 ati jeie biyae, putut, halap, quan ikaw! =   20. Tinai2 oloen te’i maieseiq iesaeng angqir pinding teh einqah aewie diyae puejie maiete’i quan ikaw
             Tentu, semua orang ada jari kelingkingnya masing2 ada yang rusak, putung, baik, kata kamu!         = Lagi2 orang itu menanya tentang cangkir telinga teh apakah oleh tidak pernah melihat kata kamu.
       21. Ugue qeton, einkah silu tunjuek angking’ah jadi inenga keiteq ratai in’iete’i timbal quan i y e? =   21. Umaey Dela Dadie ati maeinae ije xet angqir pinding teh tuntang teqo’ah baqaqa’i quan i y e! =
             Ragu anda, apakah kuku jari kelingkingnya sudah diberi kutek coba dilihat ulang kata d i a?         Mamah Dela Dadie ada menyimpan satu set cangkir telinga teh dan tekonya begitu kata d i a!
       22. Varka einkah ragam qeitek xilu angking qeton, einqah bilem. handang, hijue baqaqa’i quan akue?=    22. Vilia tabela tueieuh aere diyae puejie maiete’i angqir pinding teh ijhe xet tuntang teqo quan akue!=
             Terka apakah warna kuitek kuku kelingking anda, apakah hitam, merah, hijau begitu kata saya?         Belia remaja sekarang banyak tidak pernah melihat cangkir telinga teh satu set dan teko kata saya!
       23. Waonderdasikan andue qeton einkah ragam qeitek silu angking jeie halap manumuen ikaw? =   23. Wawoh tuntang uxang ampi angqir pinding teh ijhe xet tuntang teko’ah baqaqa’i quan ikaw? =
             Rekomendasikan untuk anda apakah warna kuitek kuku kelingking yang bagus menurut kamu?         Megah dan antik rupa cangkir telinga teh satu set dan tekonya begitu kata kamu?
       24.Xuewaet’ah xilu angking qeton tueh qurik tuntang tar’raju manjeuep baqaqa’i i y e jeie maiete’i? =   24. Xaumur oloen baqas helu ma’ungan ajae mahapae angqir pinding teh ienthue qoeyoe quan i y e! =
            Masalahnya kuku kelingking anda ini kecil dan terlalu menyempit begitu d i a melihat?         Etika orang tua dulu menjamu tamu memakai cangkir telinga teh dengan bangga kata d i a!
       25. Ye tutue, tunjuq angking qeton te’i bangat qurik buhein cuhaqian quan akue bar’ieseiq2 xabuaet?=    25. Ye, xahalap’ah itah malaxigaelkan mihup mahapae angqir pinding teh andue ajae quan akue? =
             Ya betul, jari kelingking anda itu sangat kecil kenapa demikian kata saya ber’tanya2 sendiri?         Ya, sebaiknya kita melestarikan minum memakai cangkir telinga teh untuk tamu kata saya?
       26. Zaput ati tunjuq angking ein halap’ah te’i aeraah jadie qiciet andue xapempah belum quan ikaw?=   26. Ziati andaw zaput mihup teh ientue angqir pingding teh jeie ienuxueh bara teqo quan ikaw! =
             Tanpa ada jari kelingking apa baiknya itu namanya sudah cacat untuk seumur hidup kata kamu?         Tiada hari tanpa minum teh dengan cangkir telinga teh yang dituang dari teqo kata kamu!
                                                                                              ( ite paju  29 ).                                                                                                                       ( ite paju  60  ).
   266   267   268   269   270   271   272   273   274   275   276